Adviesbrief over het statuut van pleegzorgers

Op 16 maart 2016 besprak de Commissie Justitie van Kamer van Volksvertegenwoordigers enkele wetsvoorstellen over het statuut van pleegzorgers. In bepaalde gevallen wil men ouderlijke bevoegdheden overgedragen van ouders aan pleegzorgers. Dat is geen evidentie. Het Kinderrechtencommissariaat geeft samen met de Délégué général de la Communauté française aux droits de l’enfant in een adviesbrief enkele bezorgdheden mee.

We reageren op het laatst ingediende voorstel (697/2).

Als er gedacht wordt aan een statuut voor pleegzorgers, is het belangrijk om voor ogen te houden dat pleegzorg een jeugdhulpmaatregel is. Een kind dat is toevertrouwd aan een pleeggezin is in de eerste plaats een kind in een kwetsbare situatie waarvan de ouders hun taken niet altijd ten volle opnemen.
We wijzen op het risico om pleegzorg te installeren als een voorportaal van adoptie. Het gaat om twee onderscheiden systemen. We vragen om hier binnen het parlementair debat aandacht aan te schenken.

We vragen:

• De idee van ‘coparentalité’ of ‘co-ouderschap’ centraal te plaatsen. Zodat de betrokken families een gezamenlijk engagement aangaan via een gedeeld charter met de waarden en basisafspraken over het ouderschap. Eerder dan loutere verdeling van rechten en plichten tussen ouders en pleegzorgers te maken.
• In te zetten op multidisciplinaire bemiddeling om een escalatie, met een vonnis als culminatiepunt, tussen ouders en pleegzorgers te vermijden.
• Een aantal randvoorwaarden juridisch te verankeren om in conflictsituaties tussen ouders en pleegzorgers een goede afweging te maken en een beslissing te nemen in het belang van het kind. 
  • maximale inspraak van het pleegkind, rekening houdend met zijn groeiende bekwaamheid (‘evolving capacities’); 
  • inspraak van ouders en pleegzorgers;
  • kwaliteitsvol advies van de bevoegde organen in de pleegzorg waarin zowel de visie van ouders en pleegzorgers aan bod komt;
  • juridische bijstand van een jeugdadvocaat die het belang van het pleegkind naar voren brengt op de zitting;
  • uitgebreide motivering waarom voor de overdracht van een bepaalde ouderlijke bevoegdheid werd geopteerd;
  • regelmatige herziening van de getroffen regeling.
• Het oude statuut door te lichten. En niet zomaar het statuut van pleegvoodij over te nemen. Is het nog zinvol om het te behouden? Hoe vermijden we dat het statuut gebruikt wordt als een vorm van verdoken adoptie met veel minder waarborgen en toezicht ? Welke criteria moet een familierechtbank gebruiken om de overeenkomst aan te toetsen? Hoe vul je het ‘belang van het kind’ in deze situaties in? Wat bij onenigheid tussen ouders en pleegvoogdijhouders? Bovendien zal het openbaar ministerie in de toekomst niet altijd aanwezig zijn in dit soort zaken.