20 november: Kinderrechtendag
We wensen alle kinderen en jongeren een supergelukkige kinderrechtendag.
Meer informatie over kinderrechten vind je hier.
Al ruim een jaar krijgen we signalen dat de vraag naar een plek in een onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers in het secundair onderwijs (OKAN) in verscheidene regio’s het aanbod ruim overschrijdt. Eind maart zouden daardoor al meerdere honderden anderstalige nieuwkomers (AN) tussen 12 en 18 jaar gedwongen ‘thuis’ zitten, zonder voor het lopende schooljaar nog uitzicht op een plek op school te hebben. Opvallend daarbij is dat het moeilijk blijkt exacte cijfers te verkrijgen. Cijfers over geweigerde AN zijn momenteel alleen lokaal te verzamelen. Doordat veel jongeren op zoek naar een plek zich bij verschillende scholen, soms ook nog eens verspreid over verschillende regio’s, aanbieden, kunnen daar nogal wat dubbeltellingen in zitten. Dat kan tot een overschatting leiden. Maar onderschatting is evengoed mogelijk. Niet elke vraag naar een plaats wordt officieel geregistreerd en meegeteld als een ‘weigering’. En zelfs al ontvang je een officieel weigeringsattest, enige rechtszekerheid koop je daar in deze periode van het schooljaar als schoolzoekende AN niet mee. Na de vijfde schooldag van oktober zijn er immers voor OKAN officieel geen wachtlijsten meer – ook al komen AN, precies omdat het om nieuwkomers gaat, in feite het hele schooljaar door aan de schoolpoort aankloppen. Die rechtsonzekerheid komt bovenop de moeilijke zoektocht naar een OKAN-plek. En dat terwijl de basis voor een gebruiksvriendelijk instrument dat het voor schoolzoekers - én ook voor de scholen zelf – een stuk makkelijker zou kunnen maken, met het Vlaamse aanmeldplatform eigenlijk voor het grijpen ligt. Met als bonus dat de overheid op elk moment precies zou kunnen weten waar hoe groot de capaciteitsnood is. Met een beter zicht op de reële noden zijn die noden zelf natuurlijk nog niet gelenigd, maar is wel al een belangrijke eerste stap gezet.
Het ziet er naar uit dat de OKAN-capaciteitsproblematiek na dit schooljaar niet vanzelf weg zal ebben. Het Kinderrechtencommissariaat stelt daarom een werkwijze voor die de zoektocht naar een OKAN-plek minder omslachtig maakt en tegelijk een duidelijker zicht zou bieden op waar hoeveel extra OKAN-plaatsen nodig zijn. Daarvoor zijn, naast de inzet van een digitale procedure, enkele beperkte wijzigingen aan de regelgeving nodig die het inschrijvingsrecht voor de doelgroep AN beter op hun specifieke situatie afstemt en hen meteen ook meer rechtszekerheid biedt. Die beperkte decreetwijzigingen zouden nog opgenomen kunnen worden in het eerstkomende genummerde onderwijsdecreet (OD XXXIII).
We focussen in dit advies op het onthaalonderwijs in het secundair onderwijs. In het basisonderwijs worden AN doorgaans onmiddellijk in een reguliere klas geïntegreerd, waardoor ze over meer scholen gespreid worden. Van een specifiek capaciteitsprobleem voor AN is in het basisonderwijs daardoor veel minder sprake.
Creëer voor de aanvraag tot inschrijving in OKAN – op basis van het bestaande Vlaamse aanmeldplatform – een permanent Vlaanderen-breed digitaal platform, dat:
We bezorgden dit advies op 26 april 2023 aan de Vlaamse Volksvertegenwoordigers en de Minister van Onderwijs.