Prikkels, tussen pijn en passie

Alles om ons heen tintelt en zindert. Digitale schermen lichten op. Zintuigen raken overweldigd. Sommigen duiken met plezier in die overvloed aan stimuli, anderen gaan kopje onder. De plaats van het individu in een razende of juist verlaten omgeving vormt een actuele uitdaging die Kopergietery, de Gezinsbond, het Kinderrechtencommissariaat, het Agentschap Opgroeien, Mediawijs en Museum Dr. Guislain samen en elk op hun eigen manier wilden verkennen. ‘Prikkels, tussen pijn en passie’ was de rode draad voor een tentoonstelling, debat, onderzoek, ateliers en theatervoorstellingen.

Aftrap van het project

Op 19 oktober 2018 was de aftrap van ‘Prikkels, tussen pijn en passie’. Toenmalig kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen gaf een toespraak tijdens de opening van de tentoonstelling. Benieuwd hoe die eruitzag? De 17-jarige Katrijn gaf in dit filmpje een voorproefje.
 

Van overprikkeld naar geborgen: jongeren vertellen over de prikkelarme ruimte in afzondering

Het Kinderrechtencommissariaat verkende dit thema in het project ‘Van overprikkeld naar geborgen’. Dat onderzocht de beleving van kinderen en jongeren rond afzondering. We organiseerden een intensief participatietraject met 3 organisaties:

• Een Onthaal-, Oriëntatie- en Observatiecentrum in de jeugdhulp
• Een campus uit de kinder- en jeugdpsychiatrie
• Een Multifunctioneel Centrum in de zorg voor kinderen met een handicap

We kozen deze organisaties omdat ze een afzonderingsruimte hebben. En omdat ze bereid waren om het gebruik ervan kritisch te bevragen in een open dialoog met de jongeren.

De centrale vragen waren:

• Wat geeft rust als het even allemaal te veel wordt?
• Wat heb je nodig om je veilig te voelen?
• Wat vind je van afzondering in een aparte ruimte?

De jongeren maakten zelf een digitaal verhaal of een kunstwerk.
 

OOOC Potgieter

Als eerste was OOOC Potgieter in Antwerpen aan de beurt. We spraken met jongeren en begeleiders over hun beleving van afzondering in de prikkelarme ruimte of PAR. Onder begeleiding van Mixtories maakten 6 jongeren en 2 begeleiders een digital story. Maar een van de jongeren maakte zelf een verplichte afzondering in Potgieter mee. Een andere vertelt over zijn ervaring met afzondering in een andere voorziening. In de verhalen van de andere jongeren maken we kennis met verschillende perspectieven op rust en zich veilig voelen en op de prikkelarme ruimte. Ook het perspectief van de begeleiders komt aan bod. De filmpjes geven een veelzijdige kijk op een gevoelig onderwerp in de jeugdhulp.

Hieronder kan je de filmpjes bekijken. Op sociaal.net reflecteren 4 personen op het eerste filmpje: Bart D’Heer (directeur OOOC Potgieter), Eveline Meylemans (jongerenadviseur bij de Vlaamse jeugdraad), Lut Celie (coördinator De bleekweide) en prof. Ignaas Devisch (PhilMedEthics (Philosophy of Medicine & Ethics) en UGent/Arteveldehogeschool).

MFC Sint-Jozef 

Een tweede traject liep in MFC Sint-Jozef in Gent. Daar werkten we samen met jeugdorganisatie Trill/Artforum en kunstenaar Pieter Malfliet. De jongeren gingen samen met de kunstenaar aan de slag in de natuur. Ze maakten er een eigen plek om zich af te zonderen en tot rust te komen.

Daarnaast mochten ze zich uitleven met spuitbussen en maakten ze foto’s van wat hen tot rust brengt in hun dagelijkse leven. Denk aan een geliefd huisdier, op weg zijn of een lief.

De Kade

In De Kade, een afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie in Kortenberg, maakten 2 jongeren onder begeleiding van Mixtories een digital story. Daarin staat de beleving van hun verblijf in De Kade centraal. Ze delen gevoelens van rust en onrust.

Werk aan de winkel

We toonden de filmpjes en het fotomateriaal van de trajecten tijdens activiteiten van ‘Prikkels, tussen pijn en passie’. De stem van de jongeren vormde ook het vertrekpunt voor een workshop met de Vlaamse Jeugdraad en Cachet. Daarin bekeken we verschillende vragen. Hoe vermijden jongeren overprikkeling? Op welke manier beleven ze afzondering? Hoe kunnen we hen betrekken bij het beleid op school, in de kinder- en jeugdpsychiatrie en in een VAPH- of jeugdhulpvoorziening?

We gaan nu verder aan de slag met de ervaringen van de jongeren. We vinden het belangrijk dat organisaties praten met jongeren over een beladen onderwerp zoals afzondering en rekening houden met hun inbreng.