Naar verbod op opsluiting van begeleide minderjarige vreemdelingen?

Op 18 april 2018 werd het ‘wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, en tot invoering van een verbod op opsluiting van al dan niet begeleide minderjarigen’ bij de Kamer van volksvertegenwoordigers ingediend. Dat wetsvoorstel beoogt een verscher­ping van het bestaande principiële verbod op opsluiting van minderjarige vreemdelingen zonder geldige verblijfsdocumenten, met het oog op hun repatriëring. De Commissie voor Binnenlandse Zaken van de Kamer nodigde de kinderrechtencommissaris uit om advies te geven over dit wetsvoorstel.

Het schrappen of herformuleren van enkele bepalingen in art. 74/9 van de Vreemdelingenwet biedt onvoldoende garantie dat de belangen van het kind voldoende gerespecteerd worden in het terugkeerbeleid.

In de artikelsgewijze analyse stellen we vast dat:

• Er een principiële verscherping is: de woorden ‘in beginsel’ worden geschrapt. Dat maakt de tekst dwingender. Gezinnen met kinderen worden niet opgesloten. Punt.
• Maar dat tegelijkertijd blijft opsluiting van kinderen wèl nog mogelijk. En dat voor gezinnen die zich niet houden aan de gemaakte afspraken in het kader van een eerder genomen, minder dwingende terugkeermaatregel. Zij kunnen voor een beperkte tijd geplaatst worden zelfs zonder dat de opsluiting aangepast hoeft te zijn aan de noden van gezinnen met minderjarige kinderen.
• Helderheid ontbreekt: als een gezin tegengehouden wordt aan de grens gaat het dan naar een open terugkeerwoning en niet naar een gesloten gezinsunit? Waarom wordt het concept ‘open terugkeerwoning’ dan niet expliciet in art. 74/9? vermeld? Is dat alleen om niet te verhinderen dat in de toekomst nog andere alternatieven voor detentie uitgedacht en uitgeprobeerd worden?

Het Kinderrechtencommissariaat vraagt:

• Zet meer in op alternatieven voor detentie          
  • Verbeter huidige wijze van informeren van terugkeerbegeleiding aan huis
  • Optimaliseer werking van open terugkeerwoningen
• Voorzie extern toezicht
• Zorg voor transport dat kinderen niet traumatiseert 

Ruimer vraagt het Kinderrechtencommissariaat al lang om de verblijfs- en terugkeerprocedures vanuit het belang van het kind te herdenken. We deden voorstellen in onze platformtekst.