Richtlijn audiovisuele media kans voor ambitieus mediadecreet

De Raad van de Europese Unie nam op 6 november de nieuwe Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten (kortweg AVDM-Richtlijn) aan. Deze richtlijn trad in werking op 18 december 2018. Elke lidstaat moet ze nu omzetten in nationale regelgeving. Voor Vlaanderen gaat het om aanpassingen aan het mediadecreet.[1] Dit moet ten laatste gebeuren tegen september 2020.

De Europese Richtlijn zorgt voor een eerlijkere regelgeving bij de aanbieders van lineaire en niet-lineaire audiovisuele mediadiensten en videoplatformen. Zij zullen meer gelijke regels moeten volgen.   Eén van de belangrijkste wijzigingen is de uitgebreidere bescherming van minderjarigen.

Het Kinderrechtencommissariaat formuleert in dit advies aanbevelingen over de aanpassingen van het mediadecreet naar aanleiding van de nieuwe Europese Richtlijn.

We adviseren:

• Zorg dat minderjarigen genoeg beschermd worden. Tegelijk benadrukken we dat kinderen ook recht hebben op participatie en toegang tot basisvoorzieningen.
• Blijf kiezen voor een gedifferentieerde beschermingsbenadering van minderjarigen. De mate van bescherming wordt aangepast aan verschillende leeftijdsgroepen.
• Peil naar de effecten van het omzetten van de AVDM-richtlijn en dus het aanpassen van het mediadecreet op kinderen en jongeren via een JoKER.
• Ga verder dan de Europese richtlijn. Het huidige mediadecreet is het startpunt. De AVMD-richtlijn mag in geen geval aanleiding geven tot beschermingsafbouw.
• Kies voor een uniforme bescherming over verschillende diensten (lineair, niet-lineair en videoplatformen) heen.
• Anticipeer op evoluties bij  definities en formuleringen in het mediadecreet.
• Laat bescherming van minderjarigen niet afhangen van co-regulering en zelfregulering. We pleiten voor een sterke basis van regulering door de overheid.
• Zorg voor een sterke slagkrachtige Vlaamse Regulator voor de Media, die bevoegd is over alle bepalingen aangaande minderjarigen over de aanbieders heen. De klachtenprocedure moet toegankelijk zijn, ook voor minderjarigen zelf, en breed bekend. Het zou een meerwaarde zijn als de Regulator specifiek over minderjarigen rapporteert.
• Mediawijsheid is een permanente uitdaging. Bevorder mediawijsheid door het stevig decretaal te verankeren. 
• Scherm schadelijke inhoud standaard af voor minderjarigen. Werk een performant en uniform classificatiesysteem uit dat ervoor zorgt dat de kijkers de nodige informatie krijgen over inhoud die schadelijk kan zijn voor minderjarigen. Het is wenselijk  om naast de bestaande classificaties ook een waarschuwingsicoon voor gokken en roken toe te voegen.
• Zie erop toe dat er geen boodschappen die aanzetten tot geweld of haat op grond van non-discriminatiegronden van het Europees Handvest noch het plegen van terroristische misdrijven, uitgestuurd worden. Ook videoplatformen kunnen dergelijk belastend materiaal bevatten.
• Stel minderjarigen zo weinig mogelijk bloot aan reclame. Pas de huidige beschermende maatregelen voor minderjarigen niet alleen toe bij kinderprogramma maar ook bij gezinsprogramma’s. Reclame om het uur tijdens een blok kinderprogramma’s is een maximum. Behoud of versterk de maximumduur van 20% van een klokuur, zeker bij kinder- of gezinsprogramma’s. Bereid het verbod op telewinkelprogramma’s in de nabijheid van kinderprogramma’s uit naar gezinsprogramma’s. Behoud het volledige verbod op belspelprogramma’s. Verbied sponsoring van kinderprogramma’s volledig. Laat Ketnet reclamevrij blijven.
• Garandeer dat reclameboodschappen beter herkenbaar zijn, in het bijzonder voor minderjarigen. Bij het gebruiken van standaard-iconen, moeten gebruikers ook herhaaldelijk uitleg over deze iconen krijgen.
• Leg reclame voor schadelijke producten aan banden.