Afstammingscentrum, DNA-databank en recht op afstammingsinformatie

20 maart 2019 bespreekt de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin het voorstel van decreet dat een afstammingscentrum en een DNA-databank wil oprichten. Het voorstel van decreet wil tegemoet komen aan het recht op afstammingsinformatie dat internationale verdragen waarborgen. Dit door een afstammingscentrum op te richten voor iedereen met afstammingsvragen, gekoppeld aan psychosociale steun voor alle betrokkenen. Tegelijk wil men een DNA-databank opzetten voor wie op zoek is naar verwanten.

Het Kinderrechtencommissariaat is verheugd met dit voorstel van decreet. Het geeft een krachtig signaal dat afkomst, identiteit en toegang tot deze informatie belangrijk is. Ook in onze eigen meldingen en klachten weerklinkt deze wens. Dat het voorstel van decreet minderjarigen en hun rechten in afstammingskwesties sterker een plek geeft dan vandaag het geval is, is een enorme stap vooruit.

Anderzijds leggen signalen en meldingen bij het Kinderrechtencommissariaat ook problemen bloot die overheidsaandacht vragen. Naar de verdere uitvoering van het decreet, blijven er nog enkele onvolkomenheden en onduidelijkheden om weg te werken.

• Verhaal geen kosten verbonden aan de zoekvraag op minderjarigen en geadopteerden. Zij hebben recht op deze informatie, maak de toegang daartoe gratis.
• Beperk de matching van DNA-profielen niet tot de eerste graad. Maak het matchen tussen halfbroers en -zussen mogelijk.
• Bouw een klachtenmechanisme in met directe toegang voor minderjarigen.
• Laat bij inzage de professionele begeleiding standaard uitvoeren door het afstammingscentrum. Schakel de adoptiedienst enkel in als de geadopteerde of zijn wettelijke vertegenwoordiger of zijn meerderjarige vertrouwenspersoon er expliciet om vraagt.
• Laat de instantie die inzage verleent bij adoptiedossiers niet op eigen houtje bepalen welke informatie ze doorgeeft. Dat lijkt een stap terug voor de rechtspositie van interlandelijk geadopteerden ten opzichte van het Besluit van de Vlaamse Regering van 22 maart 2013.
• Sensibiliseer over het belang van afstammingsinformatie.

Het Kinderrechtencommissariaat hoopt dat het voorstel van decreet alvast een eerste stap is om het recht op identiteit en afstammingsinformatie ten volle te realiseren. Daarvoor zijn onder meer wetswijzigingen nodig die donoranonimiteit afschaffen, discreet bevallen mogelijk maken en draagmoederschap regelen.
Verder onderzoek naar afstammingsvragen is noodzakelijk om de beleving van kinderen in kaart te brengen en om tegemoet te kunnen komen aan hun ondersteuningsvragen.