Recht op toegang tot de rechter

Minderjarigen mogen dan al rechten hebben, zelf als rechtspartij optreden blijft nog problematisch. Ze moeten steeds op een of andere manier vertegenwoordigd worden door een volwassene. Dit systeem is gebaseerd op een goedbedoeld beschermingsprincipe, maar schiet soms zijn doel voorbij. De praktijk is soms creatief in het zoeken naar uitwegen, maar dat geeft niet in alle situaties de nodige rechtszekerheid.

Een zelfstandige rechtsingang voor minderjarigen moet wettelijk voorzien worden. De nood hieraan blijkt duidelijk wanneer bevoegde volwassenen (ouders, openbaar ministerie, voogd) niet optreden voor de minderjarige. Dan staat die met de rug tegen de muur.

Aandachtspunten bij het spreekrecht voor minderjarigen zijn:

• oproepingsplicht voor minderjarigen vanaf 12 jaar,
• kinderen onder de 12 jaar die zelf initiatief nemen, moeten gehoord worden,
• spreekrecht uitbreiden tot alle rechtsdomeinen,
• communiceren en informeren van kinderen en jongeren over hun spreekrecht,
• aandacht voor zorgvuldige verslaggeving,
• kindvriendelijke methodieken hanteren,
• recht op een vertrouwenspersoon.

Bij dit alles is een degelijke rechtsbijstand noodzakelijk. Zowel eerstelijns info en advies als rechtsbijstand in procedures moet beschikbaar zijn. Gespecialiseerde jeugdadvocaten moeten opgeleid worden in alle aspecten van kinderrechten (gezin, onderwijs, asiel, jeugdbescherming, medisch recht, hulpverlening...), maar ook in psychologie en communicatievaardigheden.